De Grote Muur
'....
Een meditatief en langdurig project. Een proces dat zich onder mijn handen voltrekt, meter na meter. Het gaat over kijken, ruimte laten voor wat er al is, invullen waar nodig…muren voegen. Er zijn veel meters natuursteen, waartussen diepe voegen, ongeveer honderdvijfenzeventig vierkante meter. Een vierkante meter duurt anderhalf gemiddeld uur, ik hou het maximaal zes uur per dag vol. Dat zijn vier vierkante meter. Per meter: drie schepjes witte cement, één schepje kalk en tien schepjes sable à lapin, een okerkleurig fijn zand, waarmee heel Charleville gebouwd is, het komt hier uit de grond en heeft een warme gloed, typerend voor deze streekAls ik dertig dagen achter elkaar zou werken is het ongeveer klaar, exclusief voorbereiding, geschat op vijftien dagen.
De oude voegen uitkrabben, loszittend leem en stof, soms klimop wortels. Wijkende scheuren en grote gaten opvullen met stenen en cementmortel. De juiste stenen vinden, die niet alleen passen, maar liefst ook bijdragen aan de constructie van het huis. De vorm voelen, het gewicht, kiezen. De gapende scheuren zien
er gevaarlijk uit, maar het huis staat al tweehonderdvijftig jaar, gebouwd met niets anders dan leem en zand, dat stelt gerust. De muur stofvrij en natmaken, zien hoe de oude stenen het water opzuigen.
Het mengsel is stevig, niet te droog of te nat. Na al tientallen emmers aanmaken (met de hand) gaat het altijd goed. Ambacht. Mijn voegwerk ligt dieper dan de norm hier in de streek. Ik wil de stenen zien, de voegen zijn de verbinding, maar overheersen niet. Natuurlijk kunnen stof en gedierte dan weer fijne plekjes vinden. Al werkend zijn daar lange reeksen gedachten over. Die gaan terug tot de oudheid, tot voor het leven en na de dood.
Intussen doen mijn handen het werk, ik kan nu gooien met de mortel, precies raak in diepe gaten en spleten, na wat aandrogen, aanduwen en modelleren volgens de organische vormen van de stenen. Wat op de grond valt wordt steeds minder, en wordt hergebruikt om grote gaten op te vullen. Na een paar uur met een harde borstel uitborstelen, zodat iedere steen zijn karakter terug krijgt.De muren lijken groter te worden als ze klaar zijn. De okerkleurige voegen drogen na een paar dagen op en worden lichter, er straalt licht van de muur af.
Ik moet verdragen dat het langzaam gaat. dat ik misschien ongeveer een kwart ben nu. Maar het huis wordt blij. En wie het ziet ook.
Wat is de culturele waarde van iemand die zijn hele leven cijfers schrijft als Roman Opalka? Een statement over tijd, sterfelijkheid, zinloos of zinvol?
Je maakt een schilderij en hangt het aan de muur, een lijstje erom. De muur waarop het hangt is gebouwd door een metselaar, steen voor steen. Metselaar en muur zijn voorwaarde-scheppers voor het schilderij.
De muren van deze Franse presbytère zijn 250 jaar oud en zestig centimeter dik. Het wonder van tijd, geduld, vakmanschap, keuzes.
Ik verbind me er mee, stil en intensief, meter na meter, herschep ze. Kunst aan de muur? De muur is kunst?'
